Cholesterol – związek o olbrzymim biologicznym znaczeniu, niezbędny do życia człowieka, jest najważniejszym członkiem steroidowej rodziny tłuszczów i niezbędnym składnikiem błon komórek organizmów eukariotycznych. Cholesterol jest także prekursorem wielu hormonów sterydowych, które monitorują przebieg wielu czynności fizjologicznych organizmu. Jak widać związek ten spełnia wiele kluczowych ról w naszym życiu, mimo to został poddany ogromnej krytyce. Dookoła słyszymy hasła mówiące nam o tym, abyśmy unikali źródeł cholesterolu w pożywieniu, dzięki temu nasze serca będą dłużej sprawnie bić i pompować krew. W rzeczywistości okazuje się, że zebrany materiał dowodowy przeciw cholesterolowi jako czynnikowi zwiększającemu ryzyko choroby serca, jest bardzo niewielki.Teoria o szkodliwości cholesterolu wywodzi się od Ancela Keysa, amerykańskiego naukowca, który pierwotnie postulował, że każdy tłuszcz w diecie podnosi cholesterol, a ten z kolei wywołuje miażdżycę. Następnie wykazano, że tłuszcz roślinny obniża poziom cholesterolu, a tłuszcz pochodzenia zwierzęcego go podnosi i stąd sformułowano zalecenia mówiące o konieczności zastąpienia tłuszczów zwierzęcych, roślinnymi. Kolejny okres badań pokazał, że nie liczy się jednak źródło pochodzenia tłuszczu, ale jego nasycenie, dlatego dziś uważa się, że tłuszcz nienasycony obniża cholesterol, a tłuszcz nasycony go podnosi. Co ciekawe, weźmy pod uwagę choćby popularny za czasów naszych babci i dziadków, smalec, który zawiera około 60% tłuszczu nienasyconego, mającego obniżać poziom cholesterolu, a uważany jest za szkodliwy. Idąc dalej tym tropem, karkówka, boczek, golonka mają również prawie 60% tłuszczu nienasyconego, a żółtko jaja kurzego i wołowina mają po połowie tłuszczów nasyconych i nienasyconych. Oznacza to, że 50% żółtka jaja kurzego obniży nam cholesterol, a druga połowa podwyższy. Sytuacja ta stała się kłopotliwa, ponieważ mięso i jajka kurze zostały zidentyfikowane jako główna przyczyna wysokiego cholesterolu i chorób serca. W związku z tym, po pewnym okresie przyjęto, że cholesterol nie zawsze jest szkodliwy i wydzielono w związku z tym cholesterol : HDL „dobry” i LDL „zły”. Postawiono tezę, że ten pierwszy ratuje nam życie, natomiast drugi chce nas zabić. Jak się później okazało częste sytuacje, w których pacjenci umierali na serce niezależnie od stężenia cholesterolu, zmusiły naukowców do poszukiwania czynników dodatkowych. W końcu trop padł na trójglicerydy, których poziom jest zawsze związany z ilością węglowodanów w diecie człowieka – aby mieć niski poziom trójglicerydów, należy dostarczać mało cukrów z dietą. Kolejne badania pokazały nam, że cholesterol LDL dzieli się na dwie podkategorie : cząsteczki duże i puszyste, odporne na utlenianie oraz z drugiej strony małe i gęste, łatwo ulegające oksydacji, wywołujące stany zapalne i uszkodzenia w naczyniach, w których mogą się gromadzić. Wiele nowych badań jasno tłumaczy nam, że tłuszcze nasycone podnoszą LDL, ale wyłącznie frakcję bezpieczną – duże i puszyste cząsteczki. Pewnie zastanawiacie się, co w takim razie w diecie będzie stymulować groźną dla nas frakcję LDL ? Zalecane przez wielu specjalistów od żywienia – tłuszcze wielonienasycone z olejów roślinnych oraz węglowodany! Powiedzmy sobie to jasno, nie tłuszcze nasycone, a dieta bogata w węglowodany i tłuszcze roślinne (głównie wielonienasycone) zwiększa znacząco ryzyko chorób układu krążenia.Najnowsze doniesienia naukowe informują, że w prognostyce chorób układu krążenia ważniejszy od samego cholesterolu jest pomiar CRP, homocysteiny oraz lipoproteiny(a). Niestety aktualny stan badań naukowych nad cholesterolem nie został jeszcze przełożony na standardowe procedury diagnostyczno-medyczne, które wciąż tkwią w teoriach z wczesnych lat 70-tych XX wieku. W standardowym badaniu stężenie cholesterolu LDL nie jest wynikiem pomiaru liczby cząsteczek LDL, lecz obliczane na podstawie matematycznego wzoru, który ma wątpliwą wartość diagnostyczną ze względu na duży margines błędu. Ponadto w standardowych badaniach nie uzyskujemy również informacji o podkategoriach LDL, ani o stopniu oksydacji cholesterolu, który ma decydujące znaczenie w genezie chorób serca. Drogi czytelniku jak sam słusznie zauważyłeś po lekturze tego artykułu - nie należy martwić się poziomem cholesterolu, jeśli jesteś nadiecie niskowęglowodanowej, bogatej w tłuszcze nasycone! Taki sposób żywienia obniży poziom trójglicerydów i małych, gęstych LDL oraz podwyższy poziom HDL, co pozwoli Ci zachować zdrowe serce.
Autor artykułu: Praktykant Mateusz Durbas
Źródła: W. Lutz. C.Allen „Życie bez pieczywa” G. Taubes „ Good calories, bad calories” M. Rolik “Dlaczego apetyt rośnie w miarę jedzenia?” C. Kresser „5 reasons not to worry about your cholesterol numbers” fotografia - źródło