Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Najczęstszą przyczyną wrzodów jest zakażenie bakterią Helicobacter pylori, gdyż powoduje ona nasilenie wydzielania kwasu solnego i pepsyny w żołądku. Na pojawienie się choroby może mieć też wpływ szereg czynników, m.in. predyspozycje genetyczne, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, częsty stres, nadmierne spożycie soli, zbyt mała ilość antyoksydantów w diecie, których głównym źródłem są warzywa i owoce. Do rozwoju choroby przyczynia się także częste stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych: aspiryny, ibuprofenu, naproksenu, ketoprofenu (w różnych farmaceutycznych postaciach).
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy nie daje swoistych objawów, dlatego też często może być mylona z innymi schorzeniami. Pacjenci najczęściej uskarżają się na:
- uczucie dyskomfortu w nadbrzuszu, około 1-3 godziny po posiłku, zmniejsza się on bezpośrednio po jedzeniu,
- zgaga i niestrawność,
- stały ból w okolicy klatki piersiowej, występujący 1-2 godziny po posiłku w przypadku wrzodów żołądka,
- ból w okolicy prawej, podżebrowej, 3-5 godzin po posiłku – w przypadku wrzodów dwunastnicy,
- ból w nocy, ból tuż po przebudzeniu, przed śniadaniem – w przypadku wrzodów dwunastnicy,
- uczucie pełności po posiłku,
- utrata masy ciała.
W terapii choroby wrzodowej stosuje się leki przeciwwrzodowe (inhibitory pompy protonowej) oraz antybiotyki, w celu eradykacji H. pylori. Bardzo ważny jest również odpowiedni sposób żywienia i modyfikacja stylu życia. W okresie terapii farmakologicznej mogą wystąpić dolegliwości, takie jak zaburzenia smaku, bóle brzucha, biegunka czy nudności, dlatego też zaleca się przede wszystkim:
- spożywanie częstych posiłków, najlepiej 5 razy dziennie, co 3-4 godziny,
- wykluczenie warzyw wzdymających, ciężkostrawnych, zawierających duże ilości błonnika (kapusty, szparagów, nasion roślin strączkowych, brokułów, kalafiora),
- zrezygnowanie z soli i ostrych przypraw,
- ograniczenie tłuszczów zwierzęcych (tłustych gatunków mięs, smalcu, boczku, słoniny)
- odpowiednie przygotowywanie potraw: gotowanie w wodzie lub na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania, pieczenie w folii, naczyniu żaroodpornym, rękawie, natomiast wykluczenie smażenia,
- abstynencja od alkoholu,
- rzucenie palenia.
Po wyleczeniu, aby nie doprowadzić do nawrotów choroby, należy przestrzegać właściwych nawyków żywieniowych, a przede wszystkim: ograniczyć spożycie soli kuchennej, alkoholu, unikać częstych terapii niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, zadbać o codzienne odpowiednie spożycie warzyw i owoców, a także wzbogacić dietę o probiotyki obecne w kefirach, jogurtach i kiszonkach.
Piśmiennictwo:
- Grzymiławski M., Linke K.: Żywienie w wybranych chorobach przewodu pokarmowego. W: Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Pod red. Gawęcki J., Grzymiławski M. Warszawa 2010
- Jarosz M.: Choroba wrzodowa. W: Praktyczny podręcznik dietetyki. Pod red. M. Jarosz. IŻŻ Warszawa 2010
