Dieta przy Atopowym Zapaleniu Skóry (AZS)
Jedną z głównych cech AZS jest genetyczna skłonność do atopii. Atopia jest dziedzicznie uwarunkowana predyspozycją do nadmiernej syntezy przeciwciał IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenem powszechnie występującym w środowisku. Na rozwój choroby wpływają czynniki środowiskowe, takie jak alergeny, zanieczyszczenie powietrza, wody, żywności, infekcje wirusowe i bakteryjne oraz substancje chemiczne powszechnego użytku.
Podstawowe leczenie AZS obejmuje:
- optymalną pielęgnację skóry mającą na celu przywrócenie prawidłowej bariery skórnej poprzez regularne stosowanie emolientów (prep. nawilżające i natłuszczające),
- rozpoznanie i unikanie czynników zaostrzających tj. drażniące materiały syntetyczne i wełna, mydło, gorąca woda, środki chemiczne, detergenty, żywność (mleko krowie, jaja kurze, gluten, soja, orzechy itp.),
- fototerapia UV,
- leczenie farmakologiczne
Nie ma uniwersalnej diety zalecanej chorym na AZS. Stosuje się tzw. dietę eliminacyjną polegającą na wykluczaniu z diety wszystkich produktów potencjalnie uczulających. W sytuacji, kiedy dziecko karmione jest piersią, matka musi przejść na dietę eliminacyjną i ograniczać pokarmy o największym stopniu alergenności. W pierwszej kolejności należy ograniczyć mleko krowie (główny alergen), można je zastąpić mieszankami mleko zastępczymi lub mlekiem sojowym, z tym, że nieraz mleko sojowe też jest słabo tolerowane. Mieszanki te z reguły są bezsmakowe lub wręcz niesmaczne dla dzieci, dlatego należy je dozować stopniowo, można dodawać również jakieś dodatki smakowe. Oprócz eliminacji samego mleka trzeba również całkowicie wyzbyć się jedzenia produktów mlecznych oraz produktów z dodatkiem mleka tj. sery, śmietana, masło, margaryna, maślanki, jogurty, kefiry itd. oraz Ciasteczka, drożdżówki, bułeczki maślane, chleb tostowy, lody, czekolada mleczna, gofry, naleśniki, większość przetworów mięsnych: wędlin, kiszek itd. zawierają koncentraty białek serwatkowych. Masło i margarynę możemy zastąpić oliwą z oliwek lub margarynami bezmlecznymi. Kefiry i w mniejszym stopniu jogurty mają mniejsze działanie antagonistyczne na chorych na AZS, gdyż zawierają mało lub w ogóle laktozy ( główny alergen w mleku). Laktoza zostaje zużyta w procesach fermentacyjnych mleka. Cukierki i ciasteczka można zastąpić biszkoptami, pierniczkami, paluszkami, chałwą, sezamkami, gorzką czekoladą i suszonymi owocami. Przetwory mięsne najlepiej „produkować” samemu tj. można upiec karkówkę, schab itp. lub uzyskać od producenta informacje w, których produktach brak jest mleka i soi. Na efekty diety należy czekać ok. 2-3 tygodni. Po tym czasie winniśmy zauważyć znaczącą poprawę stanu skóry, w przypadku braku efektów należy próbować eliminować kolejne grupy produktów, aż do osiągnięcia celu.
Główne alergeny:
- Mleko i produkty mleczne: masło, margaryna, sery, jogurty, kefiry, śmietana itp.
- Jaja kurze i produkty zawierające je.
- Soja
- Produkty zbożowe zawierające gluten
- Orzechy arachidowe, włoskie, ziemne itd.
- Owoce głownie cytrusowe
- Ryby, skorupiaki
- Miód
- Konserwanty, barwniki
„Bezpieczne” produkty:
jagnięcina, ryż, kukurydza, gotowane jabłko, brokuły, szparagi, szpinak, sałata, ziemniaki, sól cukier, ocet winny, oliwa z oliwek, biszkopty, pierniczki, paluszki, gorzka czekolada, suszone owoce itp.
Źródło:
- Oswoić Atopowe Zapalenie Skóry; Agnieszka Kądziołka
- Rola alergii pokarmowej w atopowym zapaleniu skóry: metody leczenia dietetycznego i farmakologicznego; M. Czerwionka-Szaflarska, I. Adamska, K. Świątek
- Rozpoznawanie i leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci i dorosłych