Udar mózgu najczęściej jest spowodowany miażdżycą tętnic mózgowych (naczyń doprowadzających krew do mózgu). Może on przebiegać z zaburzeniami mowy, widzenia, słuchu, zaburzeniami świadomości, a także towarzyszyć mu może niedowład ciała (najczęściej jednostronny). Wyróżnia się dwa rodzaje udarów:
niedokrwienne: jeśli przez zwężenie tętnicy blaszką miażdżycową następuje znacznie zmniejszony przepływ krwi przez naczynie,
krwotoczny: jeśli jedno z naczyń mózgowych pęknie i krew wyleje się do mózgu.
Do najważniejszych czynników ryzyka udaru należą: palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, cukrzyca, zaburzenia lipidowe, nadciśnienie, otyłość.
Żywienie pacjentów po udarze jest szczególnie ważne. W związku z czynnikami ryzyka, należy zadbać aby dieta była dietą korzystnie pływającą na profil lipidowy – należy ograniczyć do minimum spożycie produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe (czerwone mięso, boczek, smalec, słonina, tłusty nabiał), a zwiększyć spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 (pochodzących z tłustych ryb morskich: m.in. łosoś, makrela, tuńczyk, śledź). Należy ograniczyć także podaż sodu w diecie. Czasem pacjenci nie są zdolni do samodzielnego przygotowania lub nawet spożywania posiłków i wymagają pomocy ze strony bliskich. Często chorzy zmagają się z utrudnionym połykaniem, należy wtedy stosować diety płynne, półpłynne lub papkowate, w zależności od możliwości chorego. Należy wykluczyć z jadłospisu produkty, których gryzienie, przeżuwanie lub połykanie może być utrudnione, np. żylaste, twarde mięsa, warzywa z twardą skórką lub z włóknami, twarde, suche herbatniki, orzechy.

1. Żyjmy dłużej, M. Wojciechowska-Kozłowska, M. Markiewicz-Wujek. Instytut Żywności i Żywienia