Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnieniem tętniczym nazywa się trwałe podniesienie ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mmHg. Według Światowej Organizacji Zdrowia jest pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów i jednocześnie najważniejszym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia. W Polsce ilość zachorowań stale wykazuje tendencję wzrostową.
120–129/80–84 mm Hg to wartości ciśnienia uznawane za prawidłowe według aktualnej klasyfikacji ciśnienia tętniczego. Choroba rozpoznawana jest, gdy średnie wartości ciśnienia tętniczego (z minimum 2 pomiary w ciągu 2 różnych wizyt w gabinecie lekarskim) wynoszą równo bądź więcej niż 140 mmHg (skurczowe ciśnienie) i/lub 90 mmHg (rozkurczowe ciśnienie).

Nadciśnienie tętnicze można podzielić na pierwotne i wtórne. U przeważającej ilości pacjentów (ok. 90%) występuje nadciśnienie pierwotne (samoistne). Jego przyczyna jestzłożona – swój udział w rozwoju choroby mają geny, środowisko, stres oraz dieta i styl życia. Zaledwie u 5-10% pacjentów z nadciśnieniem rozpoznaje się nadciśnienia wtórne (objawowe). Wówczas podwyższone ciśnienie tętnicze jest objawem innej choroby np. choroby nerek, tarczycy czy dużych tętnic. W takim przypadku możliwe jest wykrycie i usunięcie przyczyny, trwale normując ciśnienie krwi.

Do niemodyfikowalnych czynników ryzyka należą: płeć męska, wiek (dla mężczyzn => 55 lat; dla kobiet => 65 lat), przedwczesna menopauza, przedwczesna choroba układu krążenia w wywiadzie rodzinnym (mężczyźni < 55 r.ż.; kobiety < 65 r.ż.), nadciśnienie rozpoznane w młodym wieku u rodziców lub w wywiadzie rodzinnym. Zaś do modyfikowalnych czynników zalicza się: palenie tytoniu (aktywne lub w przeszłości), hipercholesterolemia, hiperurykemia, nadwaga i otyłość, siedzący tryb życia, czynniki psychospołeczne i socjoekonomiczne, spoczynkowa akcja serca > 80/min. Przez długi czas choroba nie powoduje dolegliwości – czasem może powodować niespecyficzne objawy takir jak: ból głowy, zaburzenia snu czy męczliwość. Rozwija się latami, finalnie prowadząc do niekorzystnych zmian w sercu (zawał lub niewydolność), mózgu (udar) naczyniach krwionośnych i nerkach, a także do tzw. powikłań narządowych nadciśnienia tętniczego.

Głównym celem terapeutycznym w przypadku nadciśnienia tętniczego jest zmniejszenie śmiertelności oraz globalnego ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych i nerkowych. Leczenie powinno prowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego do wartości uznanych za docelowe u osób z nadciśnieniem tętniczym lub możliwie do jak najbardziej zbliżonych. Pierwszą, niezbędną częścią terapii jest postępowanie niefarmakologiczne, które powinno zostać zlecone już podczas pierwszej wizyty lekarskiej u wszystkich chorych z podejrzeniem nadciśnienia tętniczego (również u osób z wysokim prawidłowym ciśnieniem tj. 130-139 mmHg/85-89 mmHg). Leczenie niefarmakologiczne polega na modyfikacji stylu życia obejmujące zmniejszenie masy ciała (w przypadku nadwagi lub otyłości), stosowanie odpowiedniej diety przy chorobach serca np. diety DASH, zmniejszenie spożycia soli przy zwiększonym spożyciu potasu, ograniczeniu alkoholu, zaprzestania palenia papierosów, zwiększeniu aktywności fizycznej. Zlecone przez lekarza leczenie farmakologiczne nie zwalnia pacjenta z kontynuowania postępowania niefarmakologicznego.

Zalecenia dietetyczne w nadciśnieniu tętniczym:

  1. ograniczenie spożycia soli do 5 g/dobę – należy pamiętać, że źródłem soli jest nie tylko ta dodawana do potraw, ale również wiele produktów m.in. pieczywo, ser żółty, wędliny, konserwy, wędzone ryby czy przekąski,

  2. zwiększenie spożycia potasu – obecny jest głównie w warzywach, owocach i ziemniakach,

  3. ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych – czerwone mięso zastępować chudym drobiem, rybami lub roślinami strączkowymi, wybierać niskotłuszczowy nabiał,

  4. zwiększenie spożycia nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w oleju rzepakowym, oliwie z oliwek, rybach i orzechach,

  5. zwiększenie spożycia niskotłuszczowego (do 2% tłuszczu) nabiału ze względu na dużą zawartość białka i wapnia,

  6. spożywać 4-5 porcji warzyw każdego dnia (1 porcja = 1 szklanka warzyw liściastych/pół szklanki warzyw gotowanych) i 2-3 porcje owoców (1 porcja = 1 średnie jabłko, gruszka, pomarańcza lub ¼ szklanki owoców suszonych),

  7. ograniczenie spożycia alkoholu do maksymalnie:
    a. 20-30 g etanolu/dzień dla mężczyzn, lecz nie więcej niż 140 g/tydzień,
    b. 10-20 g etanolu/dzień dla kobiet, lecz nie więcej niż 80 g/tydzień,

  8. zaprzestanie palenia papierosów i zwiększenie aktywności fizycznej.

Artykuł opracowany przez praktykantkę Patrycję Szulc

 

 

Źródła:

  1. Tykarski, A., Widecka, K., &amp; Narkiewicz, K. (2019). Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Próba komentarza na temat zmian i ich zasadności. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 5(2), 99-152.
  2. Wnęk, D. (2022). Dieta w nadciśnieniu tętniczym - dostęp: 07.05.2023 r.
  3. Wiercińska, M. (2022) Nadciśnienie tętnicze: przyczyny, objawy i leczenie - dostęp: 07.05.2023 r.
  4. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej. Nadciśnienie tętnicze – zalecenia i jadłospis do pobrania.


Dieta niskowęglowodanowaDieta lekkostrawnaNadciśnienie tętniczeZalecenia do wszystkich opisywanych chorób dietozależnychPrebiotyki w żywnościFenyloketonuriaBiałko tylko z roślin? To możliwe?Menopauza, klimakterium, przekwitanie.NiedokrwistośćZespół Jelita DrażliwegoSuperfruitsTężyczka utajonaIndeks insulinowy (IS)Niezwykle ważna witamina B12SIBO, czyli przerost bakteryjny jelita cienkiegoPorównanie diety niskowęglowodanowej i ketogenicznejKwasy tłuszczowe - kompendiumDieta wegetariańskaDieta, a stwardnienie rozsianePrzeciwutleniacze, czyli naturalni obrońcy organizmuDieta oraz problemy żywieniowe małych dzieciProbiotykiNietolerancja laktozyEndometrioza, a dietaZespół policystycznych jajników (PCOS)Dieta low FODMAPSubstancje wspomagające prawidłową glikemięOperacja bariatrycznaMigrenowe bóle głowyInsulinoopornośćStany zapalne trzustkiMarskość wątrobyZespół metabolicznyNieswoiste choroby zapalne jelit: wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego-Crohna (CD)Choroby neurodegeneracyjne mózgu - Alzheimer i ParkinsonReumatoidalne zapalenie stawów (RZS)Kamica żółciowaCeliakiaKamica nerkowa i moczowodowaAlergia i nietolerancja pokarmowaNiedożywienieChoroba wrzodowa żołądka i dwunastnicyOsteoporoza i jej związek z żywieniemŻywność, która może chronić przed nowotworamiNapary roślinne wspierające pracę organizmuDieta w depresjiNiedoczynność tarczycy z Hashimoto - a dietaChoroba refluksowa żołądkowo-przełykowa (refluks)Jak zwiększyć biodostępność żelaza w diecieDna moczanowa a dietaDieta dla Kobiet w ciążyCukrzyca – strzeż się!Cholesterol - czy słusznie oskarżony?Gospodarka hormonalna pod lupąMechanizm tycia i chudnięciaŻywienie kobiet karmiących piersiąChoroby dietozależneŻywienie Dzieci w wieku szkolnymCeliakia - jedna z najczęstszych nietolerancji pokarmowychNietolerancja laktozy u osób dorosłychPrzyczyny otyłościAlkohol a odchudzanieCukier = biała śmierćDieta a forma włosów i skóryDieta antynowotworowa wg GersonaZespół jelita nadwrażliwego a dietaJak przytyć? Porady i dieta dla chudych.Odchudzanie - Fakty, mity i stereotypyDieta przy Atopowym Zapaleniu Skóry (AZS)Najważniejsze zasady odżywianiaZdrowotne właściwości diety niskowęglowodanowej
Opinie o mnie  |  Zamów dietę