Insulinooporność
Insulinooporność jest to stan, w którym tkanki organizmu nie odpowiadają na działanie insuliny i mimo że jest ona produkowana przez trzustkę, to nie powoduje przechodzenia glukozy z krwi do komórek. Obserwuje się znaczny wzrost występowania tego zaburzenia wśród mieszkańców krajów rozwiniętych, szacuje się że cierpi na nią od 24% do nawet 50% dorosłych. Przypuszcza się, że insulinooporność może być warunkowana genetycznie, jednak ogromny udział mają również czynniki środowiskowe: niewłaściwa, wysokokaloryczna dieta, obfitująca w węglowodany, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, stres spowodowany codziennym życiem. Bardzo często insulinooporność towarzyszy otyłości, choć nie wszystkie osoby z nadmierną masą ciała mają insulinooporność jak i nie wszyscy z insulinoopornością są otyli.
Objawy insulinooporności są podobne do objawów cukrzycy. Zwykle następuje zmęczenie po posiłku, częste uczucie głodu, wzmożony apetyt na słodkie potrawy (niektórym pacjentom śnią się nawet posiłki), zwiększone pragnienie, rozkojarzenie, problemy z utratą masy ciała.
W celu rozpoznania insulinooporności należy równocześnie wykonać pomiary stężenia glukozy i insuliny w surowicy krwi. Wykonywany jest test doustnego obciążenia glukozą i podczas niego oznacza się poziom insuliny i glukozy przed podaniem glukozy oraz w 120 minucie testu. Jeśli stężenie insuliny przed testem wynosi >15µU/ml lub w 120 min testu >75 µU/ml oraz >150µU/ml w którymkolwiek momencie testu oznacza to insulinooporność. Również do diagnozy wykorzystuje się współczynnik insulinemia/glikemia, który w warunkach zdrowia powinien wynosić mniej niż 0,3.
Konsekwencje nieleczonej insulinooporności są poważne. W przypadku niewdrożenia odpowiedniej terapii i zmiany stylu życia może ona prowadzić do rozwoju zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II, chorób sercowo-naczyniowych (powodujących zawały serca i udary mózgu), zespołu policystycznych jajników czy obturacyjnego bezdechu sennego.
Odpowiedni sposób żywienia oraz właściwy tryb życia są niezbędne przy insulinooporności. Puntem wyjścia jest włączenie codziennej, umiarkowanej aktywności fizycznej, które zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę. Polecane są spacery na świeżym powietrzu, jazda na rowerze, pływanie. Aktywność fizyczna pomaga również redukować stres życia codziennego, który często może nasilać objawy i utrudniać terapię. Kolejnym ważnym elementem jest dieta. W związku z problemem wykorzystania glukozy przez komórki, należy całkowicie zrezygnować z wszelkich produktów, które powodują gwałtowne i wysokie skoki cukru we krwi. Zakazane będą słodycze, ciastka, cukierki, wyroby cukiernicze (drożdżówki, pączki), ale również produkty, które nie wydają się na pierwszy rzut oka słodkie, a jednak podnoszą znacznie poziom glukozy we krwi. Należą do nich: pszenne pieczywo, bułki, białe makarony, biały ryż, kasza manna, kasz kuskus, ziemniaki, kluski, kopytka, pierogi. Warto również obserwować swój organizm i sprawdzać po jakich produktach występuje uczucie zmęczenia, znużenia i ospałości, a wtedy takie produkty wykluczać z diety. Poleca się natomiast duże ilości warzyw, najlepiej jak najczęściej spożywanych na surowo, ponieważ w takiej postaci dostarczają największych ilości rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, który korzystnie wpływa na glikemię poposiłkową. Do bezpiecznych produktów należą też pestki i nasiona, rośliny strączkowe, tłuste ryby morskie, mięso, jaja, chudy nabiał.
- Wesołowski P., Wańkowicz Z.: Insulinooporność – metody rozpoznawania i następstwa kliniczne. Nafrol. Dial. Pol. 2011, 15, 243-246
- Stąpor N., Beń-Skowronek I.: Insulinooporność u dzieci. Pediatr Endocrino Diabetes Metabol 2014, 21, 3, 107-115
- Chmielewska-Kassassir M., Woźniak L., Ogrodniczek P., Wójcik M.: Rola receptorów aktywowanych przez proliferatory peoksysomów y (PPARy) w otyłości i insulinooporności. Postepy Hig Med Dosw, 2013, 67, 1283-1299
- Co jeść w insulinooporności? (według mnie i nie tylko mnie)