Zespół metaboliczny
- obwód pasa
- > 94cm u mężczyzny
- > 88cm u kobiety
- stężenie trójglicerydów we krwi ≥150mg/dl
- stężenie cholesterolu HDL
- <40mg/dl u mężczyzny
- <50mg/dl u kobiety
- ciśnienie tętnicze ≥130/85mmHg
- poziom glukozy we krwi na czczo ≥110mg/dl
Podstawową przyczyną zespołu metabolicznego jest niewłaściwy tryb życia, a przede wszystkim zły sposób odżywiania. Niekorzystnie prognozuje dieta obfitująca w czerwone mięso, smażone produkty, węglowodany rafinowane, fruktozę, gazowane napoje, natomiast uboga w warzywa, owoce i ryby. Częstość występowania zespołu metabolicznego rośnie także przy niskim poziomie aktywności fizycznej i siedzącym trybie życia.
Kluczową sprawą u pacjenta z zespołem metabolicznym jest redukcja nadmiernej masy ciała. Prowadzi to do zmniejszenia poziomu tkanki tłuszczowej wisceralnej, która w dużej mierze odpowiada za insulinooporność i stan zapalny w organizmie. Ponadto, utrata 10% masy ciała skutkuje obniżeniem poziomu trójglicerydów o prawie 1/3, obniżenie ciśnienia tętniczego oraz wzrost stężenia „dobrego” cholesterolu HDL. Osiągnięcie należnej masy ciała uzyska się przez włączenie odpowiedniej diety i obowiązkowo regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej.
Zalecenia żywieniowe nie odbiegają od zaleceń dla zdrowych osób, największą skuteczność przynosi stosowanie diety o obniżonej kaloryczności. Ponadto ważne jest, aby jadłospis dostarczał dużych ilości warzyw i owoców (jednak warzyw zdecydowanie więcej), ponieważ dostarczają one frakcji rozpuszczalnej błonnika pokarmowego, który ma szczególne właściwości. Zwiększa lepkość treści pokarmowej, spowalnia pasaż w jelicie cienkim, powoduje redukcję lipemii i glikemii poposiłkowej. W diecie powinny być obecne również dobre źródła białka – mięso drobiowe, chude produkty nabiałowe, jaja, ryby (zwłaszcza tłuste ryby morskie), nasiona roślin strączkowych oraz zdrowe źródła tłuszczów – oliwa z oliwek, olej lniany, olej rzepakowy.
Zaleca się, zwłaszcza przy wysokim poziomie trójglicerydów, ograniczenie ilości węglowodanów w diecie, szczególnie węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym. Należą do nich: białe pieczywo, pieczywo cukiernicze, biały ryż, biały makaron, kasza manna, kus-kus, jaglana, ziemniaki, kluski itp. Poza tym zaleca się ograniczenie spożywania alkoholu oraz soli, ze względu na ich niekorzystny wpływ na ciśnienie krwi.
Piśmiennictwo:
Respondek W., Grodowska A.: Zespół metaboliczny. W: Praktyczny podręcznik dietetyki. Pod red. M. Jarosz. IŻŻ Warszawa 2010