Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Leczenie reumatoidolnego zapalenia stawów opiera się na metodach farmakologicznych (niesteroidowe leki przeciwzapalne, metotreksat, sulfasalazyna, leki biologiczne), niefarmakologicznych (rehabilitacja, modyfikacja stylu życia i diety) oraz innych (światłolecznictwo, masaże, krioterapia itp.).
Leki farmakologiczne stosowane w terapii RZS wywierają niekorzystny wpływ na stan odżywienia pacjenta. Niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą powodować mikrokrwawienia z przewodu pokarmowego, tym samym prowadzić do anemii z niedoboru żelaza. Z kolei metotreksat i sulfasalazyna powodują niedobory kwasu foliowego, a niedobór tej witaminy również przyczynia się do niedokrwistości. Kolejna grupa leków – glikokortykosteroidy powodują niedobory wapnia przyczyniając się tym samym do osteoporozy. Biorąc pod uwagę wszystkie te kwestie, należy szczególnie zadbać w diecie o podaż składników, które mogą być deficytowe:
- żelazo - dobre źródła: czerwone mięso, podroby mięsne, nasiona roślin strączkowych
- kwas foliowy – dobre źródła: zielone liściaste rośliny (sałata, szpinak, brokuł)
- wapń – dobre źródła: mleko i jego przetwory (wyjątkowo dużo wapnia mają sery żółte), mak niebieski, migdały, nasiona roślin strączkowych
Poza tym dieta pacjenta chorującego na reumatoidalne zapalenie stawów powinna być szczególnie bogata w warzywa i owoce. Dostarczają one wielu witamin (szczególnie ważna jest podaż witaminy C, która bierze udział w syntezie kolagenu – dobre źródła tej witaminy to truskawki, maliny, cytrusy, natka pietruszki) i składników mineralnych oraz związków flawonoidowych, które działają przeciwzapalnie.
Kolejnym produktem, na który należy zwrócić szczególną uwagę w żywieniu chorych na RZS są ryby. Tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, makrela, tuńczyk, szprotka, śledź czy sardynka, dostarczają niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3. Kwasy te hamują prozapalne cytokiny oraz korzystnie wpływają na parametry sercowo-naczyniowe.
Warto włączyć do diety przyprawy o działaniu przeciwzapalnym, przykładem mogą być: kurkuma, imbir, bazylia, goździki, anyż. Mogą one zredukować odczucie bólu oraz zredukować obrzęki. Nie należy natomiast stosować przypraw ostrych, ponieważ będą podrażniać przewód pokarmowy, a stan zapalny w żadnej części organizmu chorego nie będzie korzystny. Zaleca się także ograniczenie soli kuchennej oraz cukru.
Pacjenci chorujący na reumatoidalne zapalenie stawów powinni wypijać około 2l płynów w ciągu dnia. Może to być woda, ale szczególnie polecana jest zielona herbata, ze względu na jej właściwości przeciwzapalne. Natomiast należy unikać napojów gazowanych, słodzonych, mocnej herbaty oraz mocnej kawy (do posiłku), ponieważ będą one zaburzać wchłanianie składników mineralnych (związki flawonoidowe w nich zawarte będą tworzyć nierozpuszczalne kompleksy z pierwiastkami).
Piśmiennictwo:
- Gugała S. Siuba M.: Reumatoidane zapalenie stawów. W: Praktyczny podręcznik dietetyki. Pod red. Jarosz M., Warszawa 2010