Zespół policystycznych jajników (PCOS)
Kobiety chorujące na zespół policystycznych jajników mają zwykle zaburzoną równowagę hormonalną. W jajnikach zwiększa się ilość pęcherzyków Graafa i nie dochodzi do owulacji, a co za tym idzie nie wzrasta ilość progesteronu, który odpowiada za regularność miesiączki. Konsekwencją jego niedoboru są nieregularne miesiączki i niepłodność. Pęcherzyki znajdujące się w jajniku zamieniają się w torbielki, inaczej cysty- właśnie stąd nazwa zespół policystycznych jajników.
PCOS to złożone zaburzenia endokrynologiczne, które niosą za sobą wiele niepokojących objawów. Najbardziej charakterystyczne są zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, trądzik oraz nadmierne owłosienie. Zaburzenia miesiączkowania objawiają się bardzo rzadkimi miesiączkami a czasem nawet ich brakiem(dotyczy to aż 90% chorujących). Następstwem rzadkich miesiączek i owulacji jest mniejsza szansa na zajście w ciąże a nawet niepłodność. Rzadszymi objawami są poronienia(ich przyczyną są nieprawidłowości hormonalne) oraz otyłość, której przyczyną są zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
Statystyki podają, że PCOS dotyczy 10-15% kobiet, które są w wieku rozrodczym. Można podejrzewać PCOS, gdy stwierdzi się u siebie kilka z wymienionych objawów. Należy udać się do lekarza ginekologa, w celu rozpoznania Zespołu policystycznych jajników. Lekarz po badaniu ginekologicznym USG, zaleca również badanie poziomu hormonów we krwi (najczęściej testosteron, prolaktyna, FSH, LH, glukoza i hormony tarczycy).
Leczenie PCOS wymaga współpracy lekarza prowadzącego oraz dietetyka. Oprócz leków na poziom hormonów we krwi bardzo duże znaczenia ma odpowiednia dieta.
Osoby otyłe powinny zmienić swoje nawyki żywieniowe, gdyż obniżenie masy ciała to klucz do sukcesu w walce z tą chorobą.
Dieta ma na celu obniżenie testosteronu oraz poprawę gospodarki węglowodanowej i insulinowej. Warto zadbać o to, by dieta była urozmaicona i zawierała wszystkie niezbędne składniki odżywcze: białko, tłuszcze oraz węglowodany. Istotny w diecie jest błonnik, ponieważ reguluje gospodarkę węglowodanową , zapobiega gwałtownemu zwiększaniu glukozy we krwi oraz wpływa na wydzielanie insuliny. Dobrym źródłem błonnika są owoce(maliny, jeżyny, borówki, jagody, truskawki), warzywa(szczególnie zielone, liściaste), nasiona roślin strączkowych oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Zaleca się również zdrowe tłuszcze(jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe), do których zaliczamy orzechy różnego rodzaju, siemię lniane, migdały, nasiona słonecznika i pestki dyni, ale również ryby, które są dobrym źródłem kwasów omega 3.
W diecie chorych na PCOS nie powinno zabraknąć produktów bogatych w witaminę E(oleje roślinne, orzechy czy awokado) oraz kwas foliowy(zielone warzywa, ziarna słonecznika, natka pietruszki, pomarańcza, kalafior), ponieważ niedobory tych witamin mają wpływ na nieprawidłową owulację.
Z diety należy wyeliminować a przynajmniej mocno ograniczyć min. słodycze, alkohol, produkty mączne, tłuszcze trans, żywność mocno przetworzoną, czy słodkie napoje.
Autor artykułu: Praktykantka Magdalena Węckowska
Źródła:
- Herian M., Grzesiak M.: Rola witaminy D₃ i jej receptora w żeńskim układzie rozrodczym. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. 2017, 389-399
- endokrynologia.net - PCOS - Zespół policystycznych jajników
- dietomedica.pl - Żywienie w zespole policystycznych jajników
- portal.abczdrowie.pl - Zespół policystycznych jajników (PCOS) - budowa i funkcja jajnik, przyczyny powstawania, objawy, rozpoznanie i leczenie
- Zespół policystycznych jajników (PCOS): przyczyny, objawy, leczenie